สิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นในขณะตั้งครรภ์และภายหลังการคลอด อาจทำให้หญิงหลังคลอดเกิดความทุกข์ทางด้านจิตใจขึ้น เช่น ความกังวลเกี่ยวกับลูก การเลี้ยงเด็กหรือคนช่วยเลี้ยงเด็ก ความเข้าใจในความรู้สึกและอารมณ์ของตนเอง การที่หญิงหลังคลอดรู้จักโรคทางด้านจิตใจ จะช่วยให้การดูแลสุขภาพกาย สุขภาพใจตนเองได้ดีขึ้น ปัญหาทางจิตใจที่พบได้บ่อยหลังคลอด ได้แก่
ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
เป็นสภาวะทางจิตใจที่เกิดขึ้นชั่วคราวและสามารถหายเองได้ของหญิงหลังคลอด พบได้ร้อยละ 50 - 80 อาการมักจะเกิดขึ้นในวันที่ 4 หรือ 5 หลังจาการคลอด และมีอาการไม่เกิน 2 สัปดาห์ อาการที่พบ ได้แก่ นอนไม่หลับ รู้สึกเศร้า ร้องไห้บ่อย อ่อนเพลีย หงุดหงิด วิตกกังวลง่าย ไม่ค่อยมีสมาธิ ปวดศีรษะ การให้ความดูแลทางด้านจิตใจจากคนใกล้ชิด ที่จะกล่าวถึงต่อไปนี้เป็นสิ่งสำคัญ ที่จะช่วยให้อาการที่เกิดขึ้นของหญิงหลังคลอดหายเร็วขึ้นหรืออาจป้องกันไม่ให้เกิดอาการได้
✿ สร้างความมั่นใจว่า อาการนี้เป็นปกติ พบได้บ่อยและจะหายไปเอง
✿ ให้ความช่วยเหลือหรือให้ความรู้ในการดูแลลูก
✿ กำลังใจจากสามีและครอบครัวเป็นสิ่งสำคัญ เช่น การอยู่เป็นเพื่อน และคอยให้ความช่วยเหลือ
โรคซึมเศร้าหลังคลอด
เป็นโรคทางจิตใจชนิดหนึ่งที่พบในหญิงหลังคลอด บางคนอาจเริ่มมีอาการตั้งแต่ช่วงตั้งครรภ์ แต่ส่วนใหญ่มักมีอาการเด่นชัดหลังคลอด 2-3 เดือน และมีอาการนานกว่า 2 สัปดาห์ ทำให้ไม่สามารถดูแลลูกได้ อาการที่พบ ได้แก่
✿ เศร้า ร้องไห้บ่อย
✿ รู้สึกเบื่อหน่าย ไม่สนใจในการดูแลลูก หรือเรื่องที่ต้องทำเป็นประจำ
✿ รู้สึกผิดที่มีลูก หรือไม่สามารถดูแลลูกได้
✿ รู้สึกว่าตนเองไร้ค่า เป็นแม่ที่ไม่มีความสามารถ
✿ อ่อนเพลียตลอดเวลา
✿ นอนไม่หลับหรือนอนหลับมาก
✿ เบื่ออาหารหรืออยากกินอาหารตลอดเวลา
✿ ไม่มีสมาธิ
✿ คิดถึงความตาย คิดอยากตายหรือคิดอยากฆ่าลูกตัวเองได้
โอกาสเกิดของโรคซึมเศร้าหลังคลอดจะสูงขึ้น หากพบปัจจัยเสี่ยง ต่อไปนี้ร่วมด้วย
✿ เคยเป็นโรคซึมเศร้าหลังคลอด เมื่อการตั้งครรภ์ครั้งที่ผ่านมา
✿ มีอาการซึมเศร้าขณะตั้งครรภ์
✿ มีประวัติป่วยด้วยโรคซึมเศร้า หรือโรคไบโพล่าร์มาก่อน
✿ ประสบเหตุการณ์ที่สร้างความเครียดช่วงใกล้คลอด
✿ มีปัญหาในชีวิตสมรส
✿ ขาดความช่วยเหลือทางสังคม
อั พ เ ด ท ข่ า ว ส า ร ก่ อ น ใ ค ร ไ ด้ ที่
